Dzisiaj będzie o tym, czym jest stres informacyjny i dlaczego go odczuwamy. Gdybym zapytała Was o to, kiedy po raz pierwszy użyto określenia technostres, pewnie byście celowali, no, najdalej w lata 90.

Grafika: Koch Media. Fragment plakatu promującego film Wernera Herzoga „Lo and behold”.

Tymczasem autor pierwszej definicji, Craig Brod, zaproponował ją w roku 1984. Nie wiem, co Wy wtedy robiliście, ale ja się rodziłam, więc teraz pewnie wzdychacie wywracając oczami: okay, boomers, co pan, panie Brod, wiedział wtedy o technostresie? Posiedziałby pan w lockdownie na zdalnej robocie, bombardowany informacjami ze wszystkich stron, to by pan dopiero poczuł technostres.

A może by wcale się nie zdziwił? Bo znowu Was zaskoczę, ale ktoś jeszcze wcześniej, przed Brodem, powiedział coś takiego:

Nowoczesna technologia doprowadzi do zalania nas strumieniem informacji, który utrudni nam myślenie.

Konrad Gessner

Konrad Gessner był typem wybitnym. Żył sobie w Szwajcarii i nie mógł się zdecydować, co bardziej lubi robić, więc był lekarzem i bibliografem. Na tym jego CV się nie kończy. Był jeszcze pisarzem, przyrodnikiem, filologiem, lingwistą, leksykologiem, wydawcą i komentatorem wielu dzieł starożytnych i współczesnych z różnych dziedzin wiedzy. Holly shit. Delikatnie mówiąc, gość był oczytany. Prawdziwy człowiek renesansu, powiecie. I bingo! Bo żył sobie w tym Zurychu w latach 1516-1565. I teraz jeszcze raz spójrzcie na cytat powyżej. Szok, co? I teraz nie wiem jak Wam, ale mnie trochę głupio, że typ miał taką intuicję, a dzisiaj trzeba nam wbijać do głowy: człowieku, odklej się od smartfona, bo on Ci utrudnia myślenie!

M. McLuhan na okładce Rolling Stones

Powiem Wam szczerze, że jak czytam o takim Gessnerze albo Marschallu McLuhanie, to jaram się. Co to były za umysły!!! Może dlatego sięgali tak daleko, bo łatwiej jednak przepowiadać dżumę przyszłym pokoleniom niż zobaczyć, że samemu stoi się po kostki w problemie? Może tak. W każdym razie przy nich współczesne futurologie związane z rozwojem technologii to bardziej synteza różnych teorii i przemyśleń niż realne sięganie, gdzie wzrok nie sięga. Nie, żebym miała coś do Harariego, czesto go zresztą cytuję, ale jednak sorry Youval, kocham innego. Wróćmy jednak do pytania tego wpisu: dlaczego właściwie odczuwamy technostres i czym on właściwie jest?

Wspomniany Craig Brod zdefiniował go jako współczesną chorobę adaptacyjną spowodowaną niezdolnością radzenia sobie z nowymi technologiami komputerowymi w zdrowy dla naszej psychiki sposób. Przeglądając literaturę naukową zauważyłam, że początkowo dominował nuert skupiony na badaniu stresu wywołanego w ogóle pracą z komputerem (no wiecie, badano księgowych, którzy się frustrowali cyfryzacją ich pracy albo pracowników przerażonych obsługą komputera). Z czasem rozwinęło się wiele podgrup technostresu. Stres informacyjny wywołany przez przeładowanie informacyjne (information overload) czy cyberstres, czyli taki technostres, którego źródłem są także treści w internecie. Elementem technostresu są także określone syndromy, jak FOMO czy zoom fatigue, o których piszę w osobnych postach. Ja dzisiaj skupię sie na najczęściej przez nas odczuwanym stresie informacyjnym, ponieważ bez wątpliwości funkcjonujemy dzisiaj w warunkach nowego rodzaju szkodliwego środowiska: smogu informacyjnym.

Dlaczego odczuwamy stres informacyjny?

Nadal jednak stoi przed nami pytanie: dlaczego człowiek nie potrafi sobie poradzić z tymi technologiami w zdrowy dla swojej psychiki sposób? Chciałabym Wam wyjaśnić, jakie są przyczyny technostresu – nazwijmy je pierwotnymi. Czyli co właściwie leży u podstaw tego, że technologia nas stresuje? Napisano o tym wiele wybitnych prac naukowych, ale postaram sie to maksymalnie uprościć, bo zrozumienie tego jest kluczowe, żebyśmy zaczęli dbać o higienę swoich mózgów:

Fakt 1: Mózg ludzki rozwija się od około 200 tysięcy lat – na tyle naukowcy datują historię gatunku ludzkiego (wiem, że Pan Minister Czarnek mówił o 10 miliardach, ale jeszcze nie otrzymaliśmy przypisu do tej danej, więc pozostańmy przy 200 tysiącach). Mózg ten nie jest komputerem, któremu możemy wgrać to i owo i przyspieszyć jego działanie. Jesteśmy ssakami naczelnymi, ale nadal jednak ssakami. Mózg ewoluuje powoli i nasze dzisiejsze mózgi nie różnią się wiele od mózgów naszych przodków. Jak pisze Anders Hansen w książce „Wyloguj swój mózg”:

Żyjemy w epoce cyfrowej, ale nadal mamy mózg myśliwych-zbieraczy, który łatwo się stresuje i rozprasza, i który źle sobie radzi z robieniem wielu rzeczy na raz

Anders hansen

Fakt 2: Wymiana energetyczno-informacyjna stanowi podstawowe zjawisko życia – piszą naukowcy, definiując w ten sposób metabolizm informacyjny. Zastanówcie się nad tym chwilę… Całe nasze życie polega na zużywaniu energii na reagowanie na informacje, które odbieramy. Część świadomie, część nie, ale wszystko sprowadza się do wielkiego komputera pokładowego, którego zadaniem jest przetwarzanie informacji. Nie potrafimy ograniczyć ich liczby, ale nasze moce obliczeniowe są ograniczone.

Fakt 3: Nowe technologie przyspieszają w tempie niemal wykładniczym. Jeszcze nigdy dotąd świat nie zmieniał się tak szybko. Dociera do nas coraz więcej bodźców, do przetworzenia jest coraz więcej informacji, co sprawia, że zaczynamy odczuwać stres, ponieważ nasze mózgi myśliwych-zbieraczy muszą wykonywać coraz większy wysiłek psychiczny. Prof. Maria Ledzińska, która o technostresie mówi już od lat 90., pisała tak w 2002 roku: Intensywne bodźcowanie staje się problemem psychologicznym z racji ograniczonych możliwości umysłu w zakresie przetwarzania informacji. Powstające napięcie wiąże się z pragnieniem odbioru i opracowania danych i niemożnością dokonania tegoż.

Pragnienie odbioru i opracowania danych i niemożnością dokonania tegoż… kurcze, jak to przeczytałam kiedyś po raz pierwszy, to aż pomyślałam z czułością o własnym biednym, przebodźcowanym mózgu. Dlatego zawsze podczas wykładów i szkoleń daję przykład: gdy do żołądka wpada posiłek, to żołądek nie myśli „och, ta Magda, znowu bułeczki zamiast sałaty, nie będę tego trawił, bo jej pójdzie w biorda”. No niestety. Podobnie mózg nie myśli „na te informację nie zwrócę uwagi, a na te owszem”. Zanim zignoruje jakąś informację, musi odnotować sam bodziec. Ile tych bodźców mamy dzisiaj wokół siebie? Czy czytając ten wpis nie wyskakują Wam rozmaite powiadomienia, ktoś do Was nie mówi od czasu do czasu, a w tle nie gra radio lub telewizja?

Dlatego właśnie odczuwamy technostres: nasze mózgi nie są w stanie płynnie opracowywać wszystkich informacji, które do nich docierają.

Co nas naraża na technostres?

Najczęściej: nadmierne korzystanie z urządzeń ekranowych i internetu. Narażamy się w ten sposób na funkcjonowanie w smogu informacyjnym. Wyskakujące powiadomienia, newsy, nowe informacje, reklamy, dźwięki, wideo, grafiki – to są biliony danych, które wrzucamy każdego dnia do naszego mózgu. A zatem, jak logicznie już pewnie do tego doszliście, osoby uzależnione od smartfona i internetu odczuwają ten stres informacyjny bardzo silnie.

Stresuje nas również kultura, która podporządkowuje się technologiom. Już wspomniany przeze mnie wyżej McLuhan wraz z kolegami technicznymi deterministami mówił o tym, że nowoczesna technologia kształtuje (kształtuje!) system społeczny. A teraz z polskiego na nasze: na przykład zwyczaje, które mamy w sieci, wpływają na nasze życie poza siecią. Więcej miejsca poświęcę temu w osobnym poście poświęconym wpływie nowych technologii na nasze relacje. Ale zacytuję Wam dla przykładu 13-latkę, uczestniczkę jednego z naszych warsztatów, która powiedziała:

– Pszę panią, mnie to najbardziej stresuje, jak ktoś do mnie napisze i on widzi, że „Odczytana” i wtedy ja czuję, że muszę mu od razu odpisać, bo inaczej to wyjdzie głupio i co on sobie pomyśli.

I co? Brzmi znajomo? Dla mnie na maksa. A to powiedziała nastolatka!

Innym przykładem jest tzw. doświadczanie anomii. Czyli stare reguły już nie funkcjonują, a nowe się jeszcze nie wykształciły i zaczynamy tracić poczucie obowiązujących standardów. Jak napisac maila do kontrahenta? Spoufalić się, bo sieć na to trochę pozwala, a gość wydaje się spoko czy może oficjalnie, ale czy wtedy mnie nie weźmie za sztywniaka? Wcale nie musicie odbywać świadomie takich wewnętrznych dialogów. Wasz mózg poza Waszą świadomością robi to za Was. I się stresuje, biedaczek.

Jak wspominałam, technostres początkowo wiązany był z obsługą urządzeń. Ale myślę, że w 2021 roku, po latach cyfryzacji oraz działań przeciwko wykluczeniu cyfrowemu, to są już znaczeni rzadsze przypadki. Chociaż i z tym różnie bywa, bo przecież wciąż musimy poznawać nowe technologie, aplikacje, programy etc. Na przykład ile łez i bluzg wylałam stawiając sama tego bloga na wordpressie, to wiemy tylko ja i mój komputer.

Objawy technostresu

No ale powiecie mi teraz: niby te mózgi nie mogą sobie poradzić, a jakoś funkcjonujemy. Owszem, funkcjonujemy, ale kosztem tego jest zestresowany organizm. Chociaż sobie tego nie uświadamiamy, gdy jesteśmy mocno bodźcowani, nasz organizm się stresuje i stara się bronić. Możemy to odczuwać zarówno w samopoczuciu fizycznym jak i psychicznym. Oto niektóre objawy stresu informacyjnego (część z nich to także objawy odstawienne, występujące u osób nałogowo korzystających z sieci lub smartfona):

  • bóle głowy
  • przewlekłe przemęczenie
  • problemy z koncentracją
  • bóle mięśniowe – napięciowe (spowodowane napinaniem się mięśni, mogą prowadzić nawet do urazów kręgosłupa)
  • problemy ze snem
  • rozdrażnienie
  • stany lękowe
  • ataki paniki

Jak sobie poradzić ze stresem informacyjnym?

W zasadzie podobnie jak z większością problemów wynikających z niewłaściwego korzystania z sieci i smartfona: wprowadzając zasady higieny cyfrowej. Szczegółowo omawiam to w innym wpisie. Ale najważniejsze zasady możecie zobaczyć w poniższej animacji oraz na stronach Fundacji Dbam o Mój Zasięg wśród infografik z 10 zasadami higieny cyfrowej.
Jeśli obserwujecie u siebie któryś z wymienionych wyżej objawów, spróbujcie pójść tropem stresu informacyjnego i unormować korzystanie ze smartfona i internetu, najlepiej planując sobie, choćby jednodniowy, cyfrowy detoks. W kategorii „Higiena cyfrowa” znajdziecie pożyteczne wskazówki, jak przeprowadzić taki detoks i jak złapać balans online-offline i nie narażać się na negatywne konsekwencje nadużywania sieci. Powodzenia!

(Visited 155 times, 1 visits today)

You May Also Like

E-uzależnienia Społeczeństwo

Internet a depresja – czy istnieje związek?

View Post
E-uzależnienia

FOMO – choroba cywilizacyjna, na którą cierpią miliony Polaków. Znasz ją?

View Post

134 Comments

  1. Pingback: Jak przeprowadzić cyfrowy detoks i pokonać przemęczenie ekranowe? - Cyfrowi Imigranci

  2. Pingback: Internet a depresja - czy istnieje związek? - Cyfrowi Imigranci

  20. Rzcqbn 22 maja 2023 at 07:43

    buy cialis 5mg without prescription cialis uk tadalafil 40mg usa

    Reply ↓
  50. CIT 19 czerwca 2023 at 23:43

    Garoppolo spent the first three-and-a-half seasons of his career with the New England Patriots, making just two starts while primarily serving as the backup to Tom Brady. Despite the limited playing time, the 49ers pulled the trigger on a trade shortly before the trade deadline in exchange for a second-round pick. After spending the early part of his career as Tom Brady’s backup with the New England Patriots, Garoppolo was acquired by the 49ers in a 2017 trade. During his six seasons in San Francisco, Garoppolo led the team to an appearance in Super Bowl LIV. Garoppolo has already proved he has what it takes to lead the team to success, turning around what was one of the worst teams in the NFL with a 5-0 record as a starter after the 49ers went 1-10 to start the year. His 1,250 passing yards in his first four starts for his new team are the most in NFL history, according to David Lombardi of The Athletic.
    http://www.convertech21.co.kr/bbs/board.php?bo_table=free&wr_id=28907
    Why you can trust BBC News Hindi news media sites including online newspapers, TV, and Radio channels. Prime Minister Narendra Modi’s 2-day tour of Kerala has sown the seeds of a paradigm shift in the political landscape in the God’s Own Country… info@doubtnut Record GST collection in April is 'great news’ for economy: PM Modi Prime Minister Narendra Modi’s 2-day tour of Kerala has sown the seeds of a paradigm shift in the political landscape in the God’s Own Country… Words that rhyme with newspaper Here you will get all the Hindi News Paper list. Just click on logo which newspaper you want to read. Record GST collection in April is 'great news’ for economy: PM Modi Express news started in the year 1997 has its 4 editions published from Bhopal, Gwalior, Katni and Bilaspur with a combined readership of more than 2 lacs.

    Reply ↓
  84. Wirty 20 lipca 2023 at 08:42

    Moje ulubione gryTwoje ulubione gry pojawią się tutaj. Skopiuj i wklej poniższy kod HTML do swojej strony internetowej, aby powyższy widget został wyświetlony Ostatnio używane gryTu znajdziesz wszystkie gry, w które ostatnio grałeś. This website is using a security service to protect itself from online attacks. The action you just performed triggered the security solution. There are several actions that could trigger this block including submitting a certain word or phrase, a SQL command or malformed data. If you trust your luck enough, roll the dices for a high sco… E-mail Odkryj inny sposób na grę w pokera. Pozbądź się kart, których nie chcesz i zdobądź więcej niż jedną podwójną parę. Brak wyniku.
    http://www.upspcm.co.kr/bbs/board.php?bo_table=free&wr_id=180702
    Istnieją niezliczone zalety grania w pokera online i jest to główny powód, dla którego coraz więcej osób wybiera ten rodzaj pokera. Podstawowym atutem jest lokalizacja. Raz mogą grać we względnym zaciszu swojego domu bez konieczności odwiedzania prawdziwych kasyn. Obecnie niemal wszystkie gry są zoptymalizowane z urządzeniami mobilnymi, ponieważ gracze coraz częściej rezygnują z komputerów stacjonarnych na rzecz smartfonów, które są znacznie bardziej poręczne i wygodne, a w dodatku gracze mają je stale przy sobie, co umożliwia zabawę dosłownie z dowolnego miejsca. Do gry potrzebne jest jedynie połączenie z siecią. Z przeprowadzonych symulacji wynika, że z całkiem sporym prawdopodobieństwem można wygrać taką metodą. Jednak wówczas oczekiwaną wygraną będzie 2% kapitału, który zaryzykowaliśmy. Jeżeli chcemy wygrać wyższe kwoty przy takim podejściu, to musimy się niestety liczyć z wysokim ryzykiem straty рџ¤·‍♀️.

    Reply ↓
  122. allek 6 września 2023 at 04:11

    This website is using a security service to protect itself from online attacks. The action you just performed triggered the security solution. There are several actions that could trigger this block including submitting a certain word or phrase, a SQL command or malformed data. One of the main reasons why so many people fail to get a strong grasp of free spins no deposit bonus prizes is because they fail to see how good the casino itself is. Checking out the mobile compatibility of a casino is one of the first steps to take when claiming a free spins no deposit bonus prize.  We made a special selection for you with the best mobile casinos currently active in the market. Visitors will be happy to hear that they can try various games even before spending any money on the site. They get 150 free spins instantly on registration. Players should go straight to the casino, and they will find their promo waiting for them. Members can spin to their heart’s content. Sign up on the site to collect 150 free rounds.
    http://www.taehyunshop.com/bbs/board.php?bo_table=free&wr_id=28406
    However, if you pay attention to the fine print, you may find that sweetest of free spin offers — the no requirement free spin bonus. In free spin bonuses of this type, the money that you win during your free spins is immediately yours to keep and available for withdrawal. So, if you manage to pick up a sizable win and or had no intention of playing on the site in question otherwise, this kind of bonus is perfect for you to use. Another exciting variant of the free spins bonus that you come across at online casinos is the complimentary free spins bonus. Some casinos may offer this as part of their VIP program: you reach a certain elevated VIP level and get a set of complimentary free spins, for instance. As the name suggests, you do not need to make any kind of deposit for you to be awarded these bonuses. Majority of the casinos will credit your playing account with the free spins immediately after a successful registration process. Depending on the specific casino, you might get between 10-30 free spins that should be utilized within a given timeframe. In addition, most casinos require the free spins to be utilized on a specific game only. Looking for the full list of casinos with 50 new no deposit bonus codes? Visit the bonus codes page now!

    Reply ↓

Leave A Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *